گر بر سر نفس خود امیری، مردی! | آمیختگی حماسه و عرفان در فرهنگ جوانمردی
تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۰۹۷۶۱
همشهری آنلاین_مهدی لیاقی: گشت‌وگذاری داریم در کوچه و پس‌کوچه‌های تهران و سری می‌زنیم به گودهای زورخانه؛ جایی که صدای زنگ و ضرب و مهم‌تر از آن نوای مرشدهایی که حماسه و عرفان را در هم آمیخته‌اند، یادآور زوایای مهمی از تاریخ این دیار است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
امیر دل‌ها
فرهنگ فتوت و جوانمردی از سرچشمه‌هایی ناب سیراب می‌شود و قدم به قدم به‌دنبال مولایی راه می‌پوید که امین وحی در وصفش بانگ «لافتی» سر داده است؛ مولا و مقتدایی که خطر عظیم دشمنان متحد شده علیه اسلام نوپا، از یهود گرفته تا مشرکان را در جنگ احزاب از جامعه اسلامی و مسلمین برطرف کرد و جنگجوی نام‌آوری همچون عمرو بن عبدود را برخاک افکند؛ اما آنچه او را که امیر و فاتح این میدان نبرد بود، امیر دل‌های مردمان این سرزمین کرد، قدرت سرپنجه و زور بازو و شمشیر بران نبود، بلکه امیری او برنفس و اخلاص و جوانمردی و بزرگ‌منشی‌اش در میدان دیگری است؛ از علی آموز اخلاص عمل/ شیر حق را دان منزه از دغل.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
میانداری سادات
وارد زورخانه آتش‌نشانی که می‌شویم، راوی از منش و مشتی‌گری و افتادگی می‌گوید. از فلسفه گود یاد می‌کند و گریزی به گودی قتلگاه می‌زند. از اختصاص این ورزش به ایرانیان و شیعیان می‌گوید؛ از پیشینه ۹۰۰تا هزار ساله آن و رخصت‌طلبیدن پیش از ورود در گود و از میانداری سادات و رسم زیبای گلریزان هم، که ضمن آن خاطره‌ای هم تعریف می‌کند از میانجیگری یکی از بزرگان و پیشکسوتان برای گرفتن رضایت از خانواده‌ای داغدار که در نزاعی، عزیزی از دست داده بودند و سیلی خوردن و دم بر نیاوردن آن بزرگوار برای این امر خداپسندانه. توضیحاتش می‌رسد به اواسط دوران ناصرالدین‌شاه و تا پهلوی دوم و انحرافاتی که دامنگیر گود می‌شود و اوج آن که سپرده‌شدن عنان ورزش پهلوانی به شعبان جعفری بوده که به وقایع ۲۸مرداد ۳۲منجر شد.
ویژه اراذل و اوباش
راهی گود زندان قصر می‌شویم. مارکوف روسی اینجا را بر اساس معماری ایرانی بنا کرده است. چه خوب که لااقل زندان را یادآور فرهنگ و سنت ایرانی ساخته‌اند! گود زورخانه و مسجد البته در طرح اولیه بنا دیده نشده بود و بعدا اضافه شد. ورود زندانیان سیاسی هم به زورخانه ممنوع بود و آن را مخصوص اراذل و اوباش ساخته بودند و چه دردناک که این فضای مقدس را چنین آلوده کرده بودند برای مطامع سیاسی که میوه‌اش را در ۲۸مرداد ۳۲ چیدند. زیر هشتی که در ورودی و به شکل هشت‌ضلعی ساخته‌اند، زیرزمینی قرار دارد که برای شکنجه و اعتراف‌گیری استفاده می‌شده و زندانی بیچاره صدایش هم به جایی نمی‌رسیده. اینجا بود که ریشه اصطلاح زیر هشت رفتن را هم فهمیدیم.
خانه‌ای با معماری اسلامی
دل‌خسته و اندیشناک به راه می‌افتیم و در اتوبوس، راوی، خاطره‌ای از مرحوم دهخدا نقل می‌کند. جذاب است اما تا به منزل پهلوان و مجتهد سیدحسن رزاز در کوچه و پس کوچه‌ها نمی‌رسیم و وارد فضای ملکوتی آن نمی‌شویم این سنگینی و خستگی و کوفتگی ناشی از فضای زندان قصر از دوش روح و جانمان برداشته نمی‌شود. گویا جوانمردی این خانه را خریده و به خرج شخصی با دقت و وسواس زایدالوصفی آن را بازسازی کرده است. جا به جا نمادها و آرایه‌های معماری ایرانی- اسلامی در این خانه که ۲بخش مجزای اندرونی و بیرونی دارد چشم را می‌نوازد و روح و جان را جلا می‌بخشد؛ از طاق‌های هنرمندانه آجری تا دیوارنگاره‌های هفت‌خان رستم و حوض و گل‌های شمعدانی و درخت توت. نقش کاشی ۲درخت سرو بر دیوار حیاط گویی همان بته‌جقه‌ای است که روی لباس پهلوان نقش بسته بود. اینجا حتی اعداد هم حرمت دارند. تعداد درها یا ۳ تاست یا ۵ یا ۷ یا ۱۲ و یا ۱۴.
سخنان دلنشین آیینه‌چی
به سمت مقصد بعدی که زورخانه‌ای در دل بازار تهران است به راه می‌افتیم. از چهارراهی که زمانی در وقایع ملی‌شدن صنعت نفت قلب تاریخ بوده می‌پیچیم و در خیابانی شلوغ و پر از دود و صدای ماشین‌ها و موتورسیکلت‌ها جلوی تنها زورخانه این اطراف که هنوز دایر است از اتوبوس پیاده می‌شویم. مثل سایر پهلوان‌خانه‌ها دور تا دور دیوار پر است از قاب عکس پهلوان‌ها. پهلوان آیینه‌چی که گذر ایام و حوادث روزگار، گرد پیری بر سرش نشانده اما هنوز از تک و تا نیفتاده است بسیار دلنشین سخن می‌گوید. هم از خاطراتش و تاریخ و گذشتگان می‌گوید و هم از مشکلات و معضلات امروز و راه و چاره‌اش.
مرام و مسلک پهلوانی
چای اینجا هم بسیار مطبوع است. مهمان دیگری هم در جمع حاضر است؛ طلبه‌ای که چند روز پیش کلیپی از زیر گرفته‌شدن و در واقع کشیده‌شدنش روی ماشینی در فضای مجازی پربازدید شده بود. قضیه را با لبخند تعریف می‌کند و رضایت‌دادنش و احساس وظیفه‌ای که دارد برای جهاد تبیین، حقیقتا تأثیرگذار است و نشان از همان مرام و مسلک پهلوانی دارد.
منبع: همشهری آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۰۹۷۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»